XVII Ka 1320/16 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Poznaniu z 2017-01-31
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 31 stycznia 2017r.
Sąd Okręgowy w Poznaniu XVII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący: SSO Małgorzata Susmaga
Protokolant: st.prot.sąd. Karolina Tomiak
przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Poznań Wilda Małgorzaty Cajske
po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2017r. sprawy
M. B.
oskarżonej o popełnienie przestępstwa z art. 284 § 2 kk
na skutek apelacji wniesionej przez Prokuratora i oskarżoną
od wyroku Sądu Rejonowego Poznań Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 31 sierpnia 2016r, sygn. akt. VI K 627/15
1. zmienia zaskarżony wyrok:
- w punkcie 1 dodatkowo na podstawie art. 41 § 2 kk orzeka wobec oskarżonej na okres 3 (trzech) lat środek karny w postaci zakazu prowadzenia działalności gospodarczej związanej z pośrednictwem w obrocie nieruchomościami,
- uchyla punkt 2 zaskarżonego wyroku,
2. w pozostałym zakresie utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,
3. zasądza od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów sądowych za postepowanie odwoławcze w wysokości 50 zł oraz wymierza jej opłatę w wysokości 180 zł.
Małgorzata Susmaga
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 31 sierpnia 2016 roku w sprawie VI K 627/15 Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu uznał oskarżoną M. B. za winną zarzucanego jej przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. (k. 161 – 162).
Apelacje od wyroku Sądu Rejonowego wnieśli oskarżona (k. 193) oraz prokurator (k. 181 – 182) w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja prokuratora zasługiwała na uwzględnienie w całości, natomiast apelacja oskarżonej okazała się niezasadna.
Odnosząc się w pierwszej kolejności do apelacji prokuratora wskazać należy, że podniesiony w niej zarzut okazał się całkowicie trafny. Słusznie bowiem podniesiono, iż Sąd Rejonowy w sposób bezpodstawny nie orzekł wobec oskarżonej środka karnego w postaci zakazu wykonywania działalności gospodarczej związanej z obrotem nieruchomościami i to pomimo złożenia stosowanego wniosku w tym zakresie przez oskarżyciela publicznego. Jak tego jednoznacznie dowodzi treść protokołu rozprawy z dnia 29 sierpnia 2016 roku (k. 156) oskarżyciel publiczny w czasie głosów stron po zamknięciu przewodu sądowego wniósł m.in. o orzeczenie wobec oskarżonej także środka karnego w postaci zakazu prowadzenia działalności gospodarczej związanej z obrotem nieruchomościami. Pomimo tego wniosku prokuratora, Sąd Rejonowy przedmiotowego środka karnego w zaskarżonym wyroku nie orzekł, ani nie podał w sporządzonym uzasadnieniu powodów takiego rozstrzygnięcia. Z uwagi jednak na kompletność materiału dowodowego pozwalającego dokonać merytorycznej oceny zasadności orzeczenia takiego środka karnego, a także zakres i kierunek złożonej przez oskarżyciela publicznego apelacji, Sąd odwoławczy uznał, iż może samodzielnie rozstrzygnąć przedmiotową kwestię.
Zgodnie z przepisem art. 41 § 2 k.k. Sąd może orzec zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z prowadzeniem takiej działalności, jeżeli dalsze jej prowadzenie zagraża istotnym dobrom chronionym prawem.
Mając na uwadze treść wskazanego przepisu stwierdzić należy, że słusznie wskazał skarżący prokurator w swojej apelacji, iż dalsze prowadzenie przez oskarżoną działalności gospodarczej w zakresie obrotu nieruchomościami zagraża istotnym dobrom chronionym prawem, tj. uczciwości i pewności obrotu gospodarczego związanego z handlem nieruchomościami. Oskarżona była bowiem już wcześniej dwukrotnie karana za przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1 k.k. (k. 143 – 144) przy czym, jak słusznie wskazał prokurator, oba te przestępstwa zostały również popełnione w związku z wykonywaną przez oskarżoną działalnością gospodarczą. W sposób ewidentny oskarżona nie wyciągnęła więc żadnych wniosków z uprzednio popełnionych przestępstw, a w szczególności nie powstrzymały one jej przed popełnieniem kolejnego czynu zabronionego związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, który był przedmiotem niniejszego postępowania. Z tego względu istnieje w pełni realna obawa, iż oskarżona mogłaby ponownie dopuścić się podobnego przestępstwa. Orzeczenie wobec niej środka karnego w postaci zakazu prowadzenia działalności gospodarczej związanej z pośrednictwem w obrocie nieruchomościami na okres 3 lat było więc w ocenie Sądu odwoławczego konieczne i niezbędne, albowiem należało uniemożliwić oskarżonej dalsze wykonywanie działalności gospodarczej, którą się zajmowała, tak aby nie doprowadziła do pokrzywdzenia kolejnych osób. Tak wymierzony środek karny na okres 3 lat powinien należycie uświadomić oskarżonej, że popełnianie przestępstw w ramach prowadzonego zajęcia zarobkowego jest niedopuszczalne, albowiem godzi bezpośrednio w dobra jej kontrahentów oraz burzy społeczne poczucie uczciwości w kontaktach gospodarczych.
W dalszej kolejności odnieść się należało do apelacji oskarżonej, która okazała się niesłuszna. Oskarżona bowiem wskazała jedynie, iż z uwagi na stan zdrowia prosi o zamianę orzeczonej wobec niej kary ograniczenia wolności związanej z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne na karę pieniężną. Sąd odwoławczy nie znalazł jednak podstaw, aby zakwestionować rodzaj i wysokość orzeczonej przez Sąd Rejonowy kary ograniczenia wolności. Jest ona bowiem w przypadku oskarżonej w pełni słuszna i spełnia swoje cele wychowawcze w zakresie prewencji indywidualnej, jaki i ogólnej. W szczególności oskarżona nie przedłożyła tego rodzaju dokumentacji lekarskiej, która stwierdzałaby jej trwałą niezdolność do pacy w rozumieniu przepisów art. 12 – 14 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. z 2016 roku, poz. 887, ze zm.). Jednakże jeśli oskarżona uważa, że nie będzie w stanie wykonywać nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w ramach wymierzonej jej kary ograniczenia wolności, to po uprawomocnieniu się zaskarżonego wyroku, będzie ona mogła w toku postępowania wykonawczego zwrócić się do Sądu Rejonowego o zmianę sposobu wykonywania kary ograniczenia wolności na potrącanie odpowiednich sum z jej wynagrodzenia (art. 63a § 1 k.k.w.). Wówczas oskarżona będzie mogła wykonać wymierzoną jej karę ograniczenia wolności w formie pieniężnej. Z tego względu Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji oskarżonej i zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie rodzaju wymierzonej jej kary ograniczenia wolności.
Niezależnie od powyżej opisanej kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku dokonanej w ramach złożonych środków odwoławczych Sąd Okręgowy dostrzegł także z urzędu konieczność zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczonego obowiązku naprawienia szkody. Z uwagi bowiem na treść dokumentów znajdujących się na k. 115 akt sprawy wskazujących na istnienie orzeczenia Sądu cywilnego co do tego samego roszczenia będącego szkodą w niniejszym postępowaniu karnym, Sąd Okręgowy przeprowadził z urzędu dowód z akt sprawy I Nc 1052/15 Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu (k. 215). Doprowadziło to do ujawnienia, iż prawomocnym nakazem zapłaty z dnia 3 września 2015 roku orzeczono od oskarżonej na rzecz pokrzywdzonego kwotę 3.000,00 złotych (k. 33 akt I Nc 1052/15). Wskazany nakaz zapłaty zaopatrzono już także w klauzulę wykonalności (k. 40 – 41 akt I Nc 1052/15).
Tymczasem zgodnie z przepisem art. 415 § 1 k.p.k. w razie skazania oskarżonego lub warunkowego umorzenia postępowania w wypadkach wskazanych w ustawie sąd orzeka nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, obowiązek naprawienia, w całości lub w części, szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie orzeka się , jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. Ze zdania drugiego art. 415 § 1 k.p.k. wynika więc kategoryczny zakaz rozstrzygania w różnych postępowaniach o tej samej szkodzie, a co za tym idzie kumulowania tytułów egzekucyjnych wynikających z różnych orzeczeń. Jeżeli zatem roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo (jak w niniejszej sprawie) o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono, to nie jest możliwe (niejako ponowne) orzekanie o obowiązku naprawienia szkody, i to niezależnie od tego, czy zasądzone w postępowaniu cywilnym roszczenie zostało wyegzekwowane ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2016 roku, III KK 405/16, Legalis 1533428; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2010 roku, III KK 305/10, OSNwSK 2010/1/2030). Z tego względu koniecznym stała się zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie rozstrzygnięcia o naprawieniu szkody zawartego w jego punkcie 2.
W tym miejscu zaznaczyć dodatkowo należy, że Sąd Okręgowy dokonał również z urzędu kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku w świetle bezwzględnych przesłanek odwoławczych przewidzianych przepisami art. 439 § 1 k.p.k. oraz art. 440 k.p.k., jednak żadne z nich w przedmiotowej sprawie nie wystąpiły. Z tego względu nie było potrzeby ingerencji w zaskarżone orzeczenie z urzędu.
W tym stanie rzeczy, mając na uwadze wszystkie poczynione powyżej rozważania, Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 437 § 1 i 2 k.p.k. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
- ⚫
-
w pkt 1 dodatkowo na podstawie art. 41 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonej na okres 3 lat środek karny w postaci zakazu prowadzenia działalności gospodarczej związanej z pośrednictwem w obrocie nieruchomościami,
- ⚫
-
uchylił punkt 2 zaskarżonego wyroku.
Natomiast na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. Sąd Okręgowy w pozostałym zakresie utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.
O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisów art. 634 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k. w zw. z art. 636 § 1 k.p.k. oraz art. 8, art. 1, art. 2 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tj. Dz.U. z 1983 roku, Nr 49, poz. 223, ze zm.). Na koszty te składają wyłożone przez Skarb Państwa wydatki (50,00 złotych) oraz opłata za drugą instancję (180,00 złotych).
Małgorzata Susmaga
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Poznaniu
Osoba, która wytworzyła informację: Małgorzata Susmaga
Data wytworzenia informacji: