Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Radomska-Stęplewska

po rozpoznaniu w dniu 31 marca 2023 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. P.

przeciwko Towarzystwu (...) S A z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gnieźnie

z dnia 4 lipca 2022 r.

sygn. akt I C 436/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

Małgorzata Radomska - Stęplewska

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym do Sądu Rejonowego w Gnieźnie w dniu 26 kwietnia 2021 r. A. P. domagała się zasądzenia na swoją rzecz od Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W.:

-

kwoty 41.800 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 22 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za zgon jej ojca Z. N., ubezpieczonego
u pozwanego zgodnie z polisą nr (...),

-

kwoty 2.635 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 20 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty tytułem przebytej operacji i pobytu w szpitalu zgodnie z warunkami polisy nr (...).

Nadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu powódka podała, że wyrokiem wydanym przez tut. Sąd w sprawie o sygn. akt I C 2606/19 zasądzona została na jej rzecz kwota 200,00 zł jako część należnego jej – jako uposażonej z umowy ubezpieczenia udokumentowanej polisą (...) – świadczenia z tytułu zgonu ubezpieczonego oraz kwota 200 zł z tytułu przebytej operacji i pobytu w szpitalu, wobec czego przesądzona została zasada odpowiedzialności pozwanego z tytułu ww. umowy. Wskazała, że jej ojciec Z. N. był objęty w chwili śmierci ochroną ubezpieczeniową w ramach umowy potwierdzonej polisą o numerze (...), zgodnie z warunkami której, w przypadku wystąpienia zgonu ubezpieczonego, wysokość wypłaconego świadczenia miała wynieść 42.000,00 zł. Wyjaśniła, że niniejszym pozwem dochodzi pozostałej z tego tytułu części należnego jej świadczenia w kwocie 41.800 zł, wskazując, że przysługiwało jej 100% uposażenia z przedmiotowej umowy, jak również kwoty 2.635 zł jako pozostałej części świadczenia z tytułu przebytej operacji i pobytu w szpitalu.

W dniu 18 maja 2021 r. Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Gnieźnie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym o treści zgodnej z żądaniem pozwu (sygn. akt I Nc 876/21).

W ustawowo zakreślonym terminie Towarzystwo (...) S.A.
z siedzibą w W. wniosło sprzeciw zaskarżając ww. nakaz zapłaty w całości, domagając się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powódki na swoją rzecz kosztów procesu,
w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany zaprzeczył, aby kiedykolwiek doszło do skutecznego objęcia przez niego Z. N. ochroną ubezpieczeniową. Zaznaczył, że z dołączonej do pozwu polisy wynika, że zapewnił ochronę ubezpieczeniową z sumą ubezpieczenia 13.300,00 zł, i taka też jest górna granica jego odpowiedzialności. Dalej pozwany oświadczył, że Z. N. nigdy nie spełniał przesłanek do objęcia go ochroną ubezpieczeniową, gdyż nie spełniał definicji ubezpieczonego. Wyjaśnił, że zgodnie z § 1 pkt 1 Załącznika nr 1 do polisy nr (...) wprowadzającego zmiany do § 1 ust. 2 pkt 2 OWU ubezpieczony to osoba fizyczna, która nie jest osobą ubezpieczoną w ramach umowy ubezpieczenia potwierdzonej polisą nr (...), na rzecz której ubezpieczający świadczy usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego w rozumieniu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, której życie jest przedmiotem ubezpieczenia, nie posiadająca w dniu zawarcia na jej rzecz umowy ubezpieczenia orzeczenia o niezdolności do pracy lub uprawnienia do otrzymywania świadczeń rehabilitacyjnych lub orzeczeń o niepełnosprawności zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Z dokumentacji medycznej Z. N. znajdującej się w aktach szkodowych wynika, w chwili podpisania deklaracji przystąpienia do ubezpieczenia (tj. 22 stycznia 2017 r.) był on całkowicie niezdolny do pracy co najmniej do 2 lipca 2018 r. Pozwany zaznaczył przy tym, że podpisując deklarację Z. N. poświadczył, że zapoznał się z OWU. Z powołaniem na powyższe pozwany stwierdził, że nie ma podstaw wypłaty świadczenia z tytułu wspomnianej wyżej umowy, jako że Z. N. nigdy nie był objęty ochroną ubezpieczeniową. Poza tym pozwany wskazał, że pismem z 6 grudnia 2017 r. uchylił się od skutków prawnych oświadczenia woli o przyjęciu Z. N. do ubezpieczenia, podnosząc że w chwili jego składania działał pod wpływem błędu co do treści czynności prawnej, jako że Z. N. w świetle OWU nie spełniał warunków objęcia go ochroną ubezpieczeniową z uwagi na niezdolność do pracy w dacie podpisywania deklaracji. Dodał, że o powyższym dowiedział się dopiero na przełomie listopada i grudnia 2017 r. W odniesieniu do nieujawnienia przez Z. N., że w chwili podpisywania deklaracji przystąpienia do ubezpieczenia był niezdolny do pracy, pozwany zarzucił także, że Z. N. zataił istotne informacje o swoim stanie zdrowia, co w myśl regulacji zawartej w art. 815 k.c. zwalnia go z obowiązku świadczenia. Pozwany podniósł nadto, że brak jest podstaw do ponoszenia przez niego odpowiedzialności w związku z rzekomym wystąpieniem u powódki poważnego zachorowania, jej pobytu w szpitalu oraz przebytej operacji, gdyż zdarzenia takie nigdy nie zostały mu zgłoszone, w związku z czym powództwo w tym zakresie jest przedwczesne.

W piśmie z dnia 19 października 2021 r. pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko
w sprawie. Zaprzeczył jakoby okoliczności sprawy o sygn. akt I C 2606/19, w której procedował tut. Sąd były tożsame z okolicznościami występującymi w niniejszej sprawie. O powyższym świadczy fakt, że ani wnioski dowodowe, ani twierdzenia, ani podniesione w niniejszej sprawie przez strony zarzuty nie pokrywają się z tymi przedstawionymi w sprawie o sygn. akt I C 2606/19. W jego ocenie powódka nie wykazała w niniejszym postępowaniu ani zasadności, ani wysokości roszczenia.

W dalszym toku postępowania powódka podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko
w sprawie uznając argumentację pozwanego za bezzasadną.

Wyrokiem z 4 lipca 2022r. Sąd Rejonowy w Gnieźnie:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 44.435 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

-

od kwoty 41.800,00 zł od dnia 22 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 2.635,00 zł od dnia 20 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Stan faktyczny sprawy, ocenę dowodów oraz ocenę prawną Sąd Rejonowy przedstawił w obszernym i wyczerpującym uzasadnieniu wyroku.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył pozwany, który zaskarżył wyrok w całości podnosząc zarzuty:

1. naruszenia art. 366 k.p.c. w zw. z art. 365 § 1 k.p.c., poprzez błędne uznanie, że wyrok Sądu Rejonowego w Gnieźnie w sprawie o sygn. akt I C 2606/19 jest wiążący i ma charakter prejudycjalny w sprawie niniejszej, w sytuacji gdy powód w niniejszej sprawie opiera żądanie na częściowo odmiennych okolicznościach faktycznych i prawnych niż w sprawie o sygn. akt I C 2606/19, tym samym nie zachodzi tożsamość stosunku prawnego, z których powód wywodzi roszczenia w tych sprawach, co skutkowało nierozpoznaniem istoty sprawy z uwagi na brak przeprowadzenia postępowania dowodowego;

2. obrazy przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, tj.: naruszenie art. 233 § 1 k.p.c., poprzez dowolną i wybiórczą ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym umowy ubezpieczenia, OWU, polisy, certyfikatu uczestnictwa, akcesów przystąpienia, dokumentacji medycznej i ZUS dot. Z. N., pisma z dnia 06 grudnia 2017 r. skierowanego przez pozwanego do Z. N. oraz zeznań powódki i świadka K. N., która doprowadziła do błędnego ustalenia, że:

a.) Z. N. posiadał status ubezpieczonego, w sytuacji gdy Z. N. nigdy nie spełniał przesłanek do objęcia go ochroną ubezpieczeniową przez pozwanego, ergo nie spełniał definicji Ubezpieczonego, o którym mowa w OWU, zaś wydanie certyfikatu uczestnictwa nie sprawia, że Z. N. objęty był ochroną ubezpieczeniową;

b.) pismem z dnia 06 grudnia 2017 r. pozwany nie uchylił się na mocy art. 84 k.c. od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu w zakresie objęcia Z. N. ochroną ubezpieczeniową podczas, gdy pozwany skutecznie i w sposób ważny pismem z dnia 06 grudnia 2017 r. uchylił się na mocy art. 84 k.c. od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu przez Z. N., albowiem w chwili składania oświadczenia woli w kwestii przyjęcia ubezpieczenia, pozwany jako ubezpieczyciel działał pod wpływem błędu co do treści czynności prawnej, gdyż przyjęcie do umowy ubezpieczenia nie mogło nastąpić wobec Z. N. w związku z niespełnieniem warunków, wskazanych w OWU, które wykluczają przystąpienie do umowy grupowego ubezpieczenia na życie osoby, która jest niezdolna do pracy w dacie podpisywania przez nią deklaracji przystąpienia do umowy ubezpieczenia, o czym pozwany dowiedział się dopiero na przełomie listopada i grudnia 2017 r. Dodatkowo przystępując do umowy grupowego (...) złożył oświadczenie woli o chęci przystąpienia do w/w umowy grupowego ubezpieczenia na życie i wbrew stanowisku Sądu I instancji pozwany pismem z dnia 06 grudnia 2017 r. uchylając się na mocy art. 84 k.c. od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu w zakresie objęcia Z. N. ochroną ubezpieczeniową złożył właściwe przedmiotowe oświadczenie do Z. N., nie zaś do ubezpieczającego - (...) sp. z o.o. w B.;

3. obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, tj.: naruszenie art. 233 § 1 k.p.c., poprzez dowolną i wybiórczą ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w postaci umowy ubezpieczenia, polisy, certyfikatu uczestnictwa, akcesów przystąpienia, dokumentacji medycznej i OWU, zeznań powódki i świadka K. N., która doprowadziła do błędnego ustalenia, że ani powódce, ani jej rodzicom nie dostarczono przed przystąpieniem do umowy grupowego ubezpieczenia na życie OWU podczas gdy, Z. N. i powódka w treści deklaracji uczestnictwa oświadczyli własnoręcznym podpisem, że zapoznali się z treścią OWU, zrozumieli je i zaakceptowali warunki OWU, zatem zasady logiki i doświadczenia życiowego nakazują przyjąć, że OWU zostało im doręczone;

4. obrazę przepisów postępowania, mających wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez dowolną, selektywną, sprzeczną z zasadami logiki, ocenę materiału dowodowego, tj.: OWU; dokumentacji medycznej dot. powódki; zeznań powódki i bezzasadne, samodzielne przyjęcie przez Sąd I instancji, że w ramach polisy przysługującej powódce wystąpiło zdarzenie ubezpieczeniowe w postaci operacji i dziennego świadczenia szpitalnego w rozumieniu OWU, tymczasem ustalenie powyższych okoliczności wymagało wiedzy specjalnej biegłego chirurga, a takowej nie zaczerpnął Sąd I instancji w tym zakresie, a sama powódka nie wnosiła o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego na tę okoliczność;

5. obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 921 (15) k.c. poprzez zastosowanie i przyjęcie, że certyfikat uczestnictwa stanowi znak legitymacyjny, o którym mowa art. 921 (15) k.c., albowiem Sąd I instancji utożsamia wydanie w/w certyfikatu uczestnictwa z uprawnieniami, wynikającymi z umowy grupowego ubezpieczenia na życie;

6. obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 104 k.c. poprzez jego zastosowanie i bezzasadne przyjęcie, że K. G. nie był umocowany do złożenia w imieniu pozwanej pismem z dnia 06 grudnia 2017 r. oświadczenia o uchyleniu się przez pozwaną na mocy art. 84 k.c. od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu w zakresie objęcia Z. N. ochroną ubezpieczeniową, zwłaszcza, że powódka w postępowaniu sądowym nie kwestionowała umocowania K. G. do działania w imieniu i na rzecz pozwanego, ergo okoliczność ta została przyznana przez powódkę;

7. obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 805 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 6 k.c. i art. 829 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwotę 44.435 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, w sytuacji gdy: a.) Z. N. nie posiadał statusu ubezpieczonego, ergo powódka nie posiada legitymacji czynnej w niniejszej sprawie; b.) ewentualnie - powódka nie udźwignęła ciężaru dowodowego w zakresie wykazania, iż w chwili zgonu Z. N. objęty był ochroną ubezpieczeniową oraz, że w ramach polisy przysługującej powódce w niniejszej wystąpiło zdarzenie ubezpieczeniowe w postaci operacji i dziennego świadczenia szpitalnego w rozumieniu OWU;

8. obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 815 § 3 k.c. w zw. z art. 815 § l i2 ¹ k.c. w zw. z art. 843 k.c. i art. 808 k.c. poprzez bezzasadne zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki dochodzonego świadczenia z tytułu zgonu Z. N., podczas gdy z materiału dowodowego w postaci dokumentacji medycznej Z. N. wynika, że nie spełniał on przesłanek do objęcia go umową grupowego ubezpieczenia na życie. Powyższe zachowanie Z. N. wypełnia zatem umowne przesłanki zwolnienia się pozwanej od odpowiedzialności w niniejszej sprawie, albowiem Z. N. nie spełniał przesłanek do objęcia go ochroną ubezpieczeniową, o których mowa w o których mowa w § 1 pkt l Załącznika nr 1 do polisy nr (...), wprowadzającego zmiany do § 1 ust. 2 pkt 2] OWU.

Z uwagi na powyższe pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu za I instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, a także o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu za II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się niezasadna.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i poczynioną na ich podstawie ocenę prawną, czyniąc je podstawą własnego rozstrzygnięcia.

Nieuzasadniony okazał się zarzut naruszenia art. 366 k.p.c. w zw. z art. 365 § 1 k.p.c., poprzez błędne uznanie, że wyrok Sądu Rejonowego w Gnieźnie w sprawie o sygn. akt I C 2606/19 jest wiążący i ma charakter prejudycjalny w sprawie niniejszej. Sąd Okręgowy również podziela poglądy judykatury, że w procesie o dalszą – ponad prawomocnie uwzględnioną – część świadczenia z tego samego stosunku prawnego, sąd nie może w niezmienionych okolicznościach odmiennie orzec o zasadzie odpowiedzialności pozwanego (uchwała SN z 29.03.1994 r., III CZP 29/94, LEX nr 84472).

Wbrew twierdzeniu apelującego, w obu sprawach powódka wywodziła swe roszczenie z tego samego stosunku prawnego, wskazując na tożsame okoliczności faktyczne i prawne. W przedmiotowej sprawie powódka domagała się bowiem dalszej części świadczenia za zgon jej ojca Z. N., ubezpieczonego u pozwanego zgodnie z polisą nr (...) oraz dalszej części świadczenia tytułem przebytej operacji i pobytu w szpitalu zgodnie z warunkami polisy nr (...), to jest ponad kwoty zasądzone na jej rzecz prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Gnieźnie w sprawie o sygn. akt I C 2606/19. W tej sytuacji, nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego, że Sąd I instancji nie mógł w niezmienionych okolicznościach orzec odmiennie o zasadzie odpowiedzialności pozwanego.

Podkreślić przy tym trzeba, że pozwany w apelacji nie wskazał nawet, jakie to odmienne okoliczności faktyczne i prawne pojawiły się w tej sprawie w stosunku do sprawy I C 2606/19. Analiza akt sprawy prowadzi natomiast do wniosku, że pozwany w przedmiotowej sprawie nie podniósł nowych twierdzeń, czy dowodów w stosunku do sprawy I C 2606/19. W szczególności mimo deklaracji zawartej w piśmie procesowym z 18.10.2021 r., pozwany nie złożył do akt sprawy pełnomocnictwa dla K. G. do złożenia w imieniu pozwanego oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu w zakresie objęcia Z. N. ochroną ubezpieczeniową. W tej sytuacji Sąd I instancji prawidłowo przyjął, że w przedmiotowej sprawie jest związany oceną dochodzonego roszczenia wyrażoną przez Sąd Rejonowy i Sąd Okręgowy w sprawie o sygn.. akt I C 2606/19.

Pozostałe zarzuty apelacyjne były tożsame z zarzutami apelacyjnymi podniesionymi w sprawie o sygn. akt I C 2606/19. Sąd Okręgowy w niniejszym składzie podziela ocenę tych zarzutów dokonaną w sprawie XV Ca 1449/20, nie widząc potrzeby jej powielania.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego jako bezzasadną.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 2 pkt 5 w zw. z § 10 pkt 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz.U. 2015 r., poz. 1800 z późn. zmianami).

Małgorzata Radomska-Stęplewska